Update: foto’s beschikbaar via https://photos.app.goo.gl/1UFVgPkCbrz3wiKK7
Ze bezocht onze vereniging enkele decennia geleden voor de eerste keer, was op jonge leeftijd al een legende vanwege haar aansprekende tafeltennisprestaties, zowel binnen onze landgrenzen als internationaal. Of ze toen al de Europese titel, of beide zelfs – deze icoon schreef in 1982 en tien jaar later (!!) alweer historie door zich als beste vrouwelijke tafeltennisser van Europa te laten uitroepen – op haar palmares had bijgeschreven weet ik niet meer. Ook bij mij begint er sleet te komen op de cerebrale spankracht.
Inmiddels is publiekelijk bekend dat er na haar nooit meer een Nederlands kanon op het gebied van het pingpongen toonaangevende topsportprestaties heeft geleverd. Ze was een blijvertje, won enkele malen de Europese Top 12 en werd vijfmaal tweede, behaalde de kwartfinales tijdens het WK, had de eer om uitgeroepen te worden tot ‘Sportvrouw van het jaar’ en schreef diverse aansprekende internationale toernooien op haar naam … Bettine Vriesekoop. Een dame van statuur die behalve vanwege haar hierboven beschreven hoogstandjes, ook gevierd bleef omdat zij de Chinese cultuur – en niet alleen die van het tafeltennis – middels haar boeken voor dat kleine landje aan de Noordzee toegankelijk maakte, haar rug steeds rechtte bij existentiële tegenslag en met visie en overtuiging een groot ambassadeur bleef voor de vaderlandse tafeltennissport.
En uitgerekend ík bleek door Arold, de grote aanjager en animator van het spektakel dat zich op woensdag 18 december j.l. in de Jos Meijshal afspeelde, beoogd te zijn als ‘host’ voor deze grootheid. Natuurlijk willigde ik zijn vriendelijke, doch dringende verzoek in. Zeker, ik zit niet verlegen om een woordje en weet me op sociaal-interactief gebied redelijk staande te houden. … Maar Bettine, dat is toch ‘anderes Bier’, zoals onze oosterburen dat plegen te zeggen. Het was echter mijn eer te na om te weigeren.
Dus na een woelige nacht – zou ik me niet verslapen en haar nodeloos laten wachten op het treinstation in Sittard, terwijl ze vanuit Amsterdam al twee uur onderweg was geweest? – reed ik om pakweg 9.00u over de lange, strakke Rijksweg vanuit Geleen naar onze buurtgemeente. De rust die daarmee over mij heen gekomen was werd bruut verstoord door de vertrouwde ‘riedel’ van mijn mobieltje. Wat ik vermoedde was waar … Bettine. Ze was gearriveerd en stond buiten te wachten. ‘Vijf minuten en ik ben er’, was mijn korte en duidelijke reactie, daarbij mijzelf meteen verwijtend dat ik toch te laat was geweest om haar op te pikken.
De kennismaking was kort en zakelijk, maar zeker niet onvriendelijk. ‘La Vriesekoop’ had vanaf den beginne een espressobekertje in haar hand en zou daarvan, tot het moment waarop ik haar het aanbod deed van een volgende espresso van ons eigen apparaat, maar dan op acceptabele temperatuur, geen afstand doen.
Onderweg naar ons clubwalhalla had ze me in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk gemaakt dat de NTTB volkomen verkeerd bezig was, dat zij de tafeltennissport onvoldoende promootte en dat, hoewel wereldwijd ‘het pingpongen’ op de ‘social media’ de meest bekeken sport is, het spel met bal en batje in haar ogen in Nederland nog steeds het lachertje van de klas is. Zo kende ik haar weer. Ze was lang geleden dan al met de wedstrijdsport gestopt, maar het vuur ín haar brandde nog. En niet een beetje ook. De vlammen smeulden niet, maar loeiden nog steeds.
De tijd was te kort om de diepte in te duiken. Om 09.20u arriveerden we op de parkeerplaats van de Jos Meijshal. Haar opmerking bij het passeren van de toegangspoort bracht ons tot het opschonen van ons beider geheugen.
‘Dus Kluis bestaat nog?’
Los gezien van mijn conclusie dat zij, jaren geleden al, voor ‘ons kluppie’ mogelijk geen lang leven in het verschiet had zien liggen, betekende het ook dat haar herinneringen opgeschoond waren. Toen ze uit eigener beweging melding maakte van de naam Marutiak kwam de stroom van andere voormalige eerste teamspelers bij TTC Kluis op gang. Die werd plots een halt toegeroepen omdat bij het binnentreden van de kantine ‘mijn beschermeling’ in beslag zou worden genomen door de aandacht en de adoratie van hen die haar gloriejaren hadden meegemaakt of via anderen kennis hadden genomen van haar door de jaren heen opgebouwde status. Het ontvangstritueel was echter bescheiden, omdat de inloop van genodigden en geïnteresseerden moeizaam op gang kwam. Voor Bettine was dat gunstig. Met die tweede, maar nu warme espresso kon ze even op verhaal komen en gedoseerd de reeds aanwezigen te woord staan, om zich vrij snel daarna terug te trekken in de kleedkamer. Eerder had zij mij toevertrouwd dat het moeizaam uit de startblokken komen en haar ingekorte ochtendritueel gepaard waren gegaan met kleine, praktische logistieke ongemakken (lees: verschillende sokken en kleren over elkaar aangetrokken en proviand bij elkaar gesprokkeld).
Het viel mij op dat ze de weg naar de ‘ladies dressroom’ blindelings kon vinden. Blijkbaar had haar lange termijn geheugen de herinneringen weer geactiveerd. Goed een kwartier later maakte ze haar rentree, deze keer in een beduidend vollere kantine. Geen wonder dus dat haar powerpoint- en videopresentatie iets later dan gepland van start ging. Onze gast van de dag maakte dat ruimschoots goed door bijna drie kwartier lang haar gehoor toegang te verschaffen tot een wereld die pakweg vijfendertig jaar zowel de hemel als de hel waren geweest. De hemel, omdat ze scheerde over de toppen van het Europese en mondiale tafeltennislandschap, maar ook de hel, omdat ze zich daarvoor moest afpeigeren, haar schoolloopbaan op een heel laag pitje moest draaien, bereid was om de harde leerschool van Gerard Bakker, haar toenmalige goeroe op technisch, tactisch en mentaal gebied, trouw te blijven en samen met hem de harde kritiek van het vaderlandse journaille op zoveel ‘ongezond fanatisme’ te willen doorstaan.
Geen wonder dat Bettine haar gehoor aan haar lippen gekluisterd vond. Bijna drie kwartier lang. Hard zijn voor jezelf, urenlang per dag trainen willen, dromen visualiseren en voorbeelden zoeken van spelers waarvan je de speelstijl wilt kopiëren, vormden de pijlers van haar verhaal.
En toen ging ze los. In de zaal. Met datzelfde temperament en fanatisme inspireerde zij de navolgende anderhalf uur alles en iedereen die ‘iets met pingpongen’ had. Speels, humorvol, weldoordacht en begeesterd bracht hét boegbeeld van het Nederlands tafeltennis een groep van ongeveer dertig ‘pingpongbejaarden’ in haar ban. Een van hen was ik, die met mijn door mijzelf ingeschatte jonge jaren, wel tred zou kunnen houden met het programma dat ze op de groep losliet. Mooi niet … deze ‘helleveeg’ wierp mij terug op mijn beperkingen, op mijn fysieke en neurologische verval, confronteerde mij weer eens met mijn ijdelheid. Uiteindelijk speelde ik al bijna vierenvijftig jaar het spelletje en had ik een respectabele palmares opgebouwd. En toch kon ik maar moeizaam volgen bij de ogenschijnlijk gemakkelijke, bijna nietsbetekenende oefeningen waarmee ze de groep o.a. concentratie, coördinatie, balbehandeling en ‘zuinig’ bewegen aan den lijve deed ervaren. Na ruim een halve eeuw voelde ik mij opnieuw een beginner, een onnozel joch dat gedreven werd door de sport en daarin furore wilde maken. Het antwoord op de vraag of dat gelukt is heeft meerdere vaders. In ieder kreeg ik door Bettines college weer een les in nederigheid, maar ook … en veel belangrijker nog, de impuls om mijn best, nog méér mijn best te doen om ondanks vervlogen dromen en teloorgegane scherpte beter te willen worden, het koordje strak te willen houden en grenzen, welke dat ook mogen zijn, te verleggen.
Als zich dat ook in de hoofden van alle andere deelnemers heeft genesteld, is de missie van ‘la grande dame’ van het vaderlandse pingpongen op die 18de december 2019 helemaal geslaagd.
Na de plichtmatige gesprekjes en ad hoc ‘photoshoots’ na de Vriesekoopshow spoedde zij zich naar de kleedkamer om daarvan vrij snel daarna weer terug te keren. Met zachte dwang stimuleerde ik haar om de autorit naar het treinstation van Sittard te aanvaarden. De trein van 13.25u moest gehaald worden om haar niet in tijdnood te doen geraken. ‘La grande dame’ was als voormalige ‘Sportvrouw van het jaar’ de eer te beurt gevallen om op ‘Het Gala van de verkiezing van de Nederlandse topsporters 2019’ als een van de ‘special guests’ aanwezig te zijn. In de auto vertrouwde zij mij toe dat ze hier niet echt op te wachten stond, maar dat ze zich, zijnde hét monument van de Nederlandse tafeltennissport, wel verplicht voelde om acte de presence te geven. Dat is Bettine Vriesekoop ten voeten uit. Karakter tonen, tóch de dingen doen waartegen zij een zeker weerstand heeft, de rug rechten en ten uitvoer brengen wat anderen van haar verwachten, meer nog, zij van zichzelf eist. Geen wonder dat zij een grootheid in de sport geworden is.
’s Avonds zag ik haar weer, nu op de beeldbuis en in gala-outfit. Ze stond in een rij met andere sportcoryfeeën van weleer. De sjofele sportkleding in de ochtend had zij in de spaarzame tijd die haar na het vertrek vanuit het NS-station in Sittard toegemeten moet zijn geweest, ingeruild voor een lange jurk en modieuze pumps. Een bijzondere ervaring voor mij, omdat ze eerder die dag nog naast me in de auto zat en een vurig pleidooi hield voor een beleid dat het Nederlands tafeltennis nu eindelijk eens uit het slop kon trekken.
Een proeve van bekwaamheid in het promoten van haar grote passie legde zij in ieder geval zelf glansrijk af op woensdag 18 december 2019 in de Jos Meijshal in Geleen. ‘La Vriesekoop’ bracht immers een groep van om en nabij de dertig op gevorderde leeftijd verkerende actievelingen en gepassioneerden in de ban van het magische spel met bal en batje.
Behalve aan haar was dat ook te danken aan de mensen die deze happening mogelijk hadden helpen maken. Zonder daarbij anderen, o.a. de barvrijwilligers, technici en fotografen, tekort te willen doen, dient Arold, ‘anchor man’ van dit project alle lof toegezwaaid te worden. Sport verbroedert en verzustert, enthousiasmeert en bevordert de lichamelijke en mentale gezondheid van mensen, ongeacht de leeftijdscategorie waarin zij vallen. Laat dit dus alsjeblieft een vervolg krijgen.
John B.
